Rodri Suárez gana el Pérez Lugín con un artículo que repasa la música coruñesa

Un trabajo sobre periodismo y música, de Rodri Suárez, ha ganado la 79 edición del Premio Pérez Lugín, de la Asociación de la Prensa de A Coruña. El periodista presentó el trabajo titulado Radio Riazor: unha crónica lixeira sobre os bautismos do pop/rock coruñés. Junto a él, el jurado decidió conceder una mención especial a la periodista Tamara Montero, por su escrito 'Sonata a cuatro columnas'.

El trabajo ganador repasa la historia de la música en la ciudad a partir de los años 80, citando a Radio Océano, Viuda Gómez e Hijos, Luar Na Lubre, Os Diplomáticos de Monte Alto, Pucho Boedo o Xoel, entre otros.

Rodri Suárez (A Coruña, 1974) fue jefe de deportes en La Opinión A Coruña y jefe de Política en Xornal de Galicia, así como jefe de prensa del Concello de A Coruña. También ejerció como guionista en TVG y trabajó en DxT Campeón, A Nosa Terra o Sermos Galiza. En el año 2014, publicó el libro Non temos medo, biografía del grupo rock bravú Os Diplomáticos de Monte Alto, la primera sobre una banda coruñesa.

El premio está dotado con 3.000 euros y se entregará el próximo 24 de enero, día de San Fernando de Sales, patrón de los periodistas. El acto será a las 13.00 horas en un acto en el salón de plenos del Concello.

El artículo íntegro

Radio Riazor

Unha crónica lixeira sobre os bautismos do pop/rock coruñés

A capacidade xeográfica dun nome ten o seu aquel. Vén sendo como o sotaque, unha marca de identidade que obriga a un camareiro de Málaga a expresar un amistoso “gallego ¿verdad?” que, inevitablemente, remate co consabido “es que habláis cantando”. Certo. E tocamos e bailamos, como forma de falar. E para iso usamos nomes que tamén evidencian de onde somos. Por exemplo, da Coruña, cidade de ventos e acentos. De chulería para as rimas.

Así que cando nos anos 80 dous xornalistas decidiron aquí montar un grupo post-punk, tamén tivo lugar o mellor bautizo da Historia dunha banda de rock: Radio Océano. Nome tan bonito que mete medo, diría o outro. E que ademais contaba co don da procedencia; só desde unha cidade libertaria, atlántica e de porto múltiple podía saír tal denominación. A esas horas, en Vigo chamábanse Siniestro Total. Moi acertado e grandiosos, pero se cadra unha analoxía do que se respiraba en ambas cidades na altura.

A milagre do rock, e das músicas populares todas, nace dunha vocación fronteiriza, na que a radio e os seus e as súas locutoras xogaron un papel fundamental. Limitar ao norte co Reino Unido facilitou que as emisións internacionais da BBC forneceran combustible para novos tempos. Nos 80 e antes, porque as maletas da emigración lideraron durante moitos anos a Gran Radio Familiar da cidade. E desde aí chegaron emocións inéditas, que se escoitaron pero, sobre todo, deron pé a creación. E á mestura co propio. Sempre con nomes chulos.

Se había que ser sinistros pero paródicos xurdía Viuda Gómez e Hijos. Se tocaba o pau tradicional e épico: Luar na Lubre. A medio camiño entre ambos, cómpría homenaxear ás orquestras, as nosas primeiras figuras pop, e con ánimo expansivo e radiofónico apareceron Os Diplomáticos de Monte Alto, bautizo longo como a súa traxectoria, que ademais completaba o foco da cidade, subía a aposta cara a proximidade, os barrios.

Tamén no individual a cousa diríxese cara a perfección. Ser o cantante de Vetusta Morla está moi ben, pero afastado da gloria de que ao nome de Pucho se lle acompañe do apelido Boedo, en sonoridade cascarilleira pura. E outras veces toca canear dúbidas, pero a madurez desemboca na identidade. Porque paga a pena que te coñezan por Xoel a pesar de que por outros lares teñan que chamarte ao principio Choel, Yoel ou Ksoel. Acaban sabendo, e aplaudindo discos de bautizo impecable: Atlántico. Volvendo a pronunciación e ortografía debemos lembrar a Chámalle Xís, precioso nome onde irrumpiu un temporal de Elviña que se coñece como Sés.

O talento da Coruña para o bautizo musical abrangue toda a cosmonogía que axita a cidade. Os recintos, por exemplo. Existe unha probada disposición para simplificar e achegar familiaridade aos locais míticos do pop/rock de casa. O Playa, A Mardi, O Punto, bisílabas, monumentos á concreción. Polo tanto, a Pelícano ten un problema. O Garufa é a excepción que confirma a norma. E a xenialidade de poñerlle Filloa a un fantástico club de Jazz merece libro dourado propio. Así mesmo (indo á Coruña alén da Pasaxe, pero Coruña) talvez sexa o momento de investigar a fondo as razóns sobrenaturais polas que só co feito de pronunciar a expresión Flor de Montouto o corpo pida merecumbé.

Dase tamén o fenómeno inverso. Barrios que están esixindo banda (de rock) co seu nome. Unha de punk celta que se chame Labañou; otra de Trash Metal á que lle digan Riazor (o poderoso erre de comezo e final…); unha de pop melódico bautizada como As Xubias ou ese grupazo de rumba radicaloide que sería Katanga.

Mais A Coruña musical (non hai outra) vive das persoas. Son moitas, pero nestes días de cambio de década apetece citar a dúas, ambas con dotes baustismais, que foron auténticos sabios da educación rock aquí, no Noroeste. Unha, Jaime Manso, que cando volveu de Londres tivo a lucidez de converter informalmente a rúa Cega na rúa de Portobello, palabra que non deixa de pertencer á mesma familia que todas as nosas localidades que fan referencia aos portos, de onde viña o ritmo, como nos transistores. Por iso, foi Nonito Pereira quen asumiu o bautizo insuperable. Ocorreu nun dos seus programas na Televisión de Galicia. O precioso Radio Onte. Cantémolo hoxe.

Rodri Suárez

Periodista