Encántame ver aos nenos e nenas ler. A primeira aproximación á lectura, arredor dos seis ou sete anos, é un momento senlleiro. Ao tratarse dunha destreza que esixe toda a súa atención, sorprende ver o seu esforzo, os intentos por descodificar cada palabra e ese momento no que, ao rematar cada breve frase, logo dunha pausa, algo na súa expresión indica que acaban de comprender o lido. Ese pequeno espertar, ese asombro que diría Catherine L'Ecuyer, semella alimentar a súa curiosidade por seguir progresando.
A medida que van medrando, os lectores evolucionan e moitos deles deciden ler por pracer, ler sen ser mandados. Algúns, fan da lectura unha tarefa colectiva, polo que precisan amosarlle aos seus amigos, ou aos adultos que por alí andamos, un fragmento do texto que chamou a súa atención. Ese buligar inquedo pero silencioso, dun extremo ao outro da clase, recorda á danza que levan a cabo as abellas melíferas para informar ao resto da colmea da localización do alimento.
En contraste con estes rapaces que conciben a lectura coma unha tarefa compartida, están esoutros que parecen hipnotizados polo texto que teñen ante si, alleos a todo canto os rodea. Sentados en calquera recuncho do patio, ou da biblioteca, apenas erguen a cabeza das páxinas que os manteñen atrapados, coma se o resto do mundo se convertese en algo prescindible, coma se o imprescindible coubese nas súas mans. Se un se achega a eles e lles pregunta pola súa lectura é probable que non obteña resposta. Se un insiste e decide repreguntar, pode que reciba unha mirada de sorpresa, coma se estivésemos a interromper unha conversa.
Ao fío desta cuestión, Manolo Rivas soe comentar nas súas entrevistas que, con frecuencia, as personaxes das súas novelas conversan con el. Polo tanto, se poden conversar cos autores, non resulta tan atrevido pensar que tamén o fagan con nós, os lectores. Quizais niso consista, en síntese, a lectura: nunha silenciosa conversa cunhas personaxes, cun autor, cunha historia. Mais, falando con outros lectores, un descobre que as conversas que os libros manteñen coas persoas son sempre únicas, coma se fosen capaces de adaptarse á idiosincrasia de cada un, facendo que cada historia teña tantas lecturas coma lectores.
Non serán poucos os que, logo de ler estas liñas, consideren esta visión da lectura un tanto ilusoria, un punto de vista inxenuo que idealiza aos libros e ao exercicio da lectura. Pode que, en efecto, leven razón, e que, como diría María Pombo, ler non nos faga mellores persoas. Non obstante, aínda que non nos faga mellores, alomenos permítenos soñar, permítenos preguntarnos, coa mesma inocencia coa que o facía Felipe, o mellor amigo de Mafalda, naquela fermosa viñeta: acaso non sería fermoso o mundo se as bibliotecas fosen máis importantes que os bancos?
