El Español
Treintayseis
Cultura
|
Audiovisual

Esther Estévez y Dígocho Eu: "No es solo mejorar el gallego, sino también cogerle cariño"

La joven periodista de Verín presenta desde enero 'Dígocho eu', un popular programa de la CRTVG que muchos profesores usan como material escolar y que ha logrado cautivar a niños y mayores a través de sus divertidas explicaciones sobre el correcto uso del idioma
Esther Estévez, presentadora del programa Dígocho eu.
Cedida
Esther Estévez, presentadora del programa Dígocho eu.
Ofrecido por:

Esther Estévez es la cara y la voz de Dígocho eu, el popular programa de la CRTVG que nos enseña a mejorar nuestro gallego de una forma divertida y amena desde el 1 de enero. Trabajan con ella su coordinador, Carlos Amado, y la lingüista de la página web, Rocío Pérez, que se esmeran cada día en dejar claro un nuevo concepto sobre a fala.

La joven terminó periodismo en 2019, pero no tuvo clara su vocación hasta segundo de bachiller, cuando se decantó por esta carrera universitaria. Siempre le gustó escribir, y esto fue lo que la empujó a estudiar "el oficio más bonito del mundo", según Gabriel García Márquez. Se enamoró de la profesión conforme pasaron los años y a mediados de 2019 tuvo la oportunidad de realizar una beca en la Televisión de Galicia, donde unos meses más tarde comenzó el proyecto que la ha convertido en una referencia para aquellos que quieren aprender o mejorar su gallego.

¿Y por qué Dígocho eu? Darle nombre a un programa es hacerlo diferente de todos los demás. El equipo formado por Estévez, Amado y Pérez barajó varias opciones hasta que un día, regresando a casa con su hermano, la periodista dio con la respuesta. "Apostaría a que foi el quen o dixo", comenta Estévez, que cuando volvió a Santiago de Compostela desde su Verín natal propuso esta expresión tan habitual que, para ella y desde hace tiempo, tiene un significado muy distinto.

Nota: Preguntas y respuestas en gallego y traducción al castellano posterior.

Como comezou o proxecto? Como foron os inicios do Dígocho eu?

Comezou o 1 de xaneiro de 2020, pero a idea viña de antes. Carlos Amado pensou en facer algo co galego en decembro e comezamos a debuxar un pouquiño a idea. El dixo que quería que fose breve e atractivo, porque hoxe en día parámonos pouco a consumir. A base de todo son vídeos curtos coa explicación dunha palabra incorrecta e dando a correcta que foron evolucionando moito a nivel formato.

¿Cómo comenzó el proyecto? ¿Cómo fueron los inicios del Dígocho Eu?

Empezó el 1 de enero de 2020, pero la idea venía de antes. Carlos Amado pensó en hacer algo con el gallego en diciembre y comenzamos a dibujar un poquito la idea. Él dijo que quería que fuese breve y atractiva, porque hoy en día nos paramos poco a consumir. La base de todo son vídeos cortos con la explicación de una palabra incorrecta y dando la correcta que fueron evolucionando mucho a nivel formato.

"Comenzó a ser material escolar en el segundo mes. Muchos profesores nos dijeron que ponían nuestros vídeos en sus clases"

Entón, como describirías o Dígocho eu para a xente que nunca viu ningún dos capituliños?

É algo breve, ameno e divertido que ten como referencia o galego e aprender algo sobre el, sexa unha palabra ou unha expresión. É unha aprendizaxe coa que non tes porque escachar a rir pero, polo menos, non se che fai pesada.

Entonces, ¿cómo describirías el Dígocho Eu para la gente que nunca ha visto ninguno de los capítulos?

Es algo breve, ameno y divertido que tiene como referencia el gallego y aprender algo sobre él, sea una palabra o una expresión. Es un aprendizaje con el que no tienes por qué partirte de risa pero, por lo menos, no se te hace pesado.

Ten esas dúas liñas: divertir e aprender.

Exacto, que unha cousa compaxine a outra, porque sabemos que aprender non sempre é divertido. Non é só para os nenos, senón para a xente en xeral que segue as nosas redes, para que lle pareza atractivo saber algo máis sobre a nosa lingua e, se lle apetece, mellorala.

Tiene esas dos líneas: divertir y aprender.

Exacto, que una cosa compagine a la otra, porque sabemos que aprender no siempre es divertido. No es solo para los niños, sino para la gente en general que sigue nuestras redes, para que le parezca atractivo saber algo más sobre nuestra lengua y, si le apetece, mejorarla.

"Los niños, no sé por qué, no hablan tanto gallego. Siguen hablando castellano, pero están enganchados a un contenido que los atrae y esto, con el paso del tiempo, puede hacer que se pasen al gallego, que vuelvan a él o que mantengan el interés por la lengua"

Como escolledes o tema de cada capítulo?

Formo equipo con Carlos Amado e Rocío Pérez, que é a que supervisa todos os guións. Non podo gravar nada sen que ela mo vexa porque eu son xornalista, non teño estudos lingüísticos. Ao principio, falamos con ela para que nos propuxera temas, porque leva corrixidos moitos erros dos traballadores. Fixemos unha lista e iamos apuntando as cousas que ela nos dicía. Logo, como xa tiñamos tan interiorizado sacar os capítulos, abrimos a lista e fomos engadindo cousas que nos pasaban ou que aportaban os compañeiros e o público en xeral. A xente que nos segue ten dúbidas e o que podemos ímolo contestando a través de capítulos.

¿Cómo escogéis el tema de cada capítulo?

Formo equipo con Carlos Amado y Rocío Pérez, que es la que supervisa todos los guiones. No puedo grabar nada sin que ella lo vea porque yo soy periodista, no tengo estudios lingüísticos. Al principio, hablamos con ella para que nos propusiera temas, porque ha corregido muchos errores de los trabajadores. Hicimos una lista e íbamos apuntando las cosas que ella nos decía. Después, como ya teníamos tan interiorizado sacar los capítulos, abrimos la lista y fuimos añadiendo cosas que nos pasaban o que aportaban los compañeros y el público en general. La gente que nos sigue tiene dudas y lo que podemos lo vamos contestando a través de capítulos.

Cres que é importante que a xente vos faga propostas?

Si, porque hai que ter a visión xeral. Sempre intentamos poñernos na pel da xente que nos ve e resolver dúbidas da vida cotiá atractivas para todo o mundo, pero igual hai veces que estamos moi cegados nunha cousa e non vemos o que quere saber realmente. É moi importante escoitar o que nos di e adaptarnos, porque así vai a ter máis interese.

¿Crees que es importante que la gente os haga propuestas?

Sí, porque hay que tener la visión general. Siempre intentamos ponernos en la piel de la gente que nos ve y resolver dudas de la vida cotidiana atractivas para todo el mundo, pero puede ser que a veces estemos muy cegados en una cosa y no veamos lo que quiere saber la gente realmente. Es muy importante escuchar lo que nos dice y adaptarnos, porque así va a tener más interés.

Esther Estévez, en la imagen corporativa de la CRTVG (Cedida).

Con que tipo de público tedes máis éxito?

É moi complicado sabelo porque o Dígocho eu cólgase en moitos sitios: en 24G.gal, en Youtube, en Instagram e agora tamén abrimos TikTok. Polo que puidemos saber, comezou a ser material escolar no segundo mes. Moitos profesores dixéronnos que poñían os nosos vídeos nas súas clases, e durante a corentena fíxose moito máis grande porque os usaron no "telecole". Non é unha forma de dar unha clase de galego, pero moitos nenos coméntannos que a súa profe lles pon os vídeos e, agora con TikTok, tamén vemos que está chegando a ese público. Destacaría que a xente nova o ve, pero non só, porque en Youtube comentan persoas de todas as idades.

¿Con qué tipo de público tenéis más éxito?

Es muy complicado saberlo porque Dígocho eu se cuelga en muchos sitios: en 24G.gal, en Youtube, en Instagram y ahora también abrimos TikTok. Por lo que pudimos saber, comenzó a ser material escolar en el segundo mes. Muchos profesores nos dijeron que ponían nuestros vídeos en sus clases, y durante la cuarentena se hizo mucho más grande porque los usaron en el "telecole". No es una forma de dar una clase de gallego, pero los niños nos comentan que su profe les pone los vídeos y, ahora con TikTok, también vemos que está llegando a ese público. Destacaría que la gente joven lo ve, pero no solo, porque en Youtbe comentan personas de todas las edades.

Isto ten especial importancia tendo en conta que cada vez se fala menos galego.

A verdade é que si, non fai falla ningún estudo nin porcentaxe, a realidade vémola todos os días. Os nenos, non sei por que, non falan tanto galego. Non somos demasiado pesimistas, porque aínda que vemos que en TikTok nos falan en castelán, hai algo aí que fai que teñan interese. Seguen falando castelán, pero están engachados a un contido que lles atrae e isto, co paso do tempo, igual fai que pasen ao galego, que volvan a el ou que manteñan o interese pola lingua. É importante, porque non é só mellorar o idioma senón tamén collerlle un pouco de cariño e ver que co galego tamén se pode divertir un e falar cos amigos, non só cos avós.

Esto tiene especial importancia teniendo en cuenta que cada vez se habla menos gallego.

La verdad es que sí, no hace falta ningún estudio ni porcentaje, la realidad la vemos todos los días. Los niños, no sé por qué, no hablan tanto gallego. No somos demasiado pesimistas, porque aunque vemos que en TikTok nos hablan en castellano, hay algo ahí que hace que tengan interés. Siguen hablando castellano, pero están enganchados a un contenido que los atrae y esto, con el paso del tiempo, puede hacer que se pasen al gallego, que vuelven al él o que mantengan el interés por la lengua. Es importante, porque no es solo mejorar el idioma sino también cogerle un poco de cariño y ver que con el gallego también se puede divertir uno y hablar con los amigos, no solo con los abuelos.

"'Dígocho eu' tiene un trasfondo que no es el de convertirnos en diccionarios sino demostrar que el idioma sirve para algo, que lo puedes usar, divertirte y aprender"

É importante tamén para "descastrapizar".

Claro. Eu mesma cometo moitos erros e é case imposible falar normativo Real Academia Galega, pero ten un fondo que non é o de converternos en diccionarios senón demostrar que o idioma serve para algo, que o podes usar, divertirte e aprender.

Es importante también para "descastrapizar".

Claro. Yo misma cometo muchos errores y es casi imposible hablar normativo Real Academia Galega, pero tiene un trasfondo que no es el de convertirnos en diccionarios sino demostrar que el idioma sirve para algo, que lo puedes usar, divertirte y aprender.

Tes algún capituliño favorito?

Levamos máis de 300 capítulos, pero igual destaco o número 100, que coincidira coa corentena. Ao final xa estaba desexando volver á normalidade, pero collina con moitas forzas e gravar nun espazo diferente fíxome aprender a facer as cousas noutro sitio e sen a axuda de sempre porque estaba soa na habitación. Ao 100 dediqueille moito tempo e saiu un capituliño de dous minutos no que me volvín tola e o pasei moi ben gravando.

¿Tienes algún capítulo favorito?

Llevamos más de 300 capítulos, pero igual destaco el número 100, que había coincidido con la cuarentena. Al final ya estaba deseando volver a la normalidad, pero la cogí con muchas ganas y grabar en un espacio diferente me hizo aprender a hacer las cosas en otro sitio y sin la ayuda de siempre porque estaba sola en la habitación. Al 100 le dediqué mucho tiempo y salió un capitulito de dos minutos en el que me volví loca y lo pasé muy bien grabándolo.

Destacarías algunha anécdota do Dígoche eu?

O máis destable a nivel de produción é que somos tres persoas. Son vídeos moi curtiños e sacamos un por día, pero todo empeza coa idea, logo o guión, que estea redactado e gravado de forma atractiva... Se fai un ano me din que iamos estar facendo isto, non o creo. Ao traballar na tele ves que fan falta moita xente e recursos, pero para aprender e divertirse non fai falta moito.

¿Destacarías alguna anécdota del Dígoche eu?

Lo más destacable a nivel de producción es que somos tres personas. Son vídeos muy cortos y sacamos uno por día, pero todo empieza con la idea, después el guion, que esté bien redactado y grabado de forma atractiva... Si hace un año me dicen que íbamos a estar haciendo esto, no lo creo. Al trabajar en la tele ves que hacen falta mucha gente y recursos, pero para aprender y divertirse no hace falta mucho.

Comezaches a mediados de outubro con Cachadas. En que consiste?

É un programa de zapping cos contidos máis divertidos de toda a semana ou de algo en concreto, coma o especial da serie Santos. Son momentos que normalmente rulan polas redes socias ou que son virais e que nós xuntamos nun programa de media hora os domingos.

Comenzaste a mediados de octubre con Cachadas. ¿En qué consiste?

Es un programa de zapping con los contenidos más divertidos de toda la semana o de algo en concreto, como el especial de la serie Santos. Son momentos que normalmente circulan por las redes sociales o que son virales y que nosotros juntamos en un programa de media hora los domingos.

Pasaches das meteduras de zoca en galego ás meteduras de zoca en redes sociais.

Si, a xente debe pensar que estou detrás deles para collelos, pero coincidiu así. Quero aproveitar todas as oportunidades e estou súper contenta de que mo ofreceran. Rímonos todos de todos, de nós mesmos, e non vamos a meter o dedo na chaga. Eu tamén teño moitos momentos por aí que se os sacamos... E está presente o Dígocho eu, a veces aproveitamos para facer un miniapuntamento sobre algunha cousiña.

Pasaste de las meteduras de pata en gallego a las meteduras de pata en redes sociales.

Sí, la gente debe pensar que estoy detrás de ellos para cogerlos, pero coincidió así. Quiero aprovechar todas las oportunidades y estoy súper contenta de que me lo ofreciesen. Nos reímos todos de todos, de nosotros mismos, y no vamos a meter el dedo en la llaga. Yo también tengo muchos momentos por ahí que si los sacamos... Y está presente Dígocho eu, a veces aprovechamos para hacer un mini apunte sobre alguna cosita.

Cultura