El Español
Treintayseis
Cultura
|
Audiovisual

'Longa noite': la visión más personal del franquismo, por Eloy Enciso

El director lucense Eloy Enciso presenta esta noche en Los Rosales su última película, en la que profundiza sobre los primeros años del franquismo. En Quincemil hemos hablado con él sobre este proyecto
Numax Distribución
Ofrecido por:

La historia es contada por los vencedores. Es un dicho muy utilizado en determinados contextos. En el caso de Longa noite, la historia es contada por quienes la vivieron en sus carnes. Obreros, campesinos, aspirantes a alcalde, presos... Eloy Enciso muestra en su última película una visión muy personal del franquismo.

El cineasta lucense presenta su largometraje esta noche a las 20.00 horas en los cines Yelmo de Los Rosales. Estará acompañado por José Manuel Sande, programador del CGAI y exconcejal de Cultura de A Coruña. La película llegó a las salas el pasado viernes tras una gran acogida en festivales de todo el mundo.

Longa noite cuenta la historia de Anxo, que regresa a su pueblo de la Galicia interior y se va cruzando en su camino con vencedores y perdedores de la Guerra Civil. Para la creación del guion, Eloy Enciso se basó en textos de autores como Max Aub, Luis Seoane o Ramón de Valenzuela. La fotografía es obra de Mauro Herce, nominado al Goya por O que arde. Para Enciso es otro de los puntos fuertes, pues refleja a la perfección la noche más natural. El propio director nos da las claves de su película.

Eloy Enciso, uno de los directores gallegos más prometedores

¿Cómo llegas estos días de estreno?

Non foi fácil conseguir que as salas proxectasen a película. A industria é moi conservadora, e este tipo de película non chama moito. O público parece que non ten problemas con que o filme sexa en galego, o problema ven da industria.

No fue fácil conseguir que las salas proyectasen la película. La industria es muy conservadora, y este tipo de película no llama mucho. El público parece que no tiene problemas con que el film sea en gallego, el problema viene de la industria.

La recepción en festivales fue muy buena.

Si. Creo que está normalizado que haxa un cinema que se fai desde Galicia e ten unhas características propias. Faime sentirme moi orgulloso. Non hai que esquecer que é algo moi novedoso. Estase falando moito deste cinema. Pregúntanme os xornalistas polo que pasa en Galicia. Estase construíndo un proxecto que vai máis aló dun filme.

Sí. Creo que está normalizado que haya un cine que se hace en Galicia y tiene unas características propias. Me hace sentir muy orgulloso. No hay que olvidad que es algo muy novedoso. Se está hablando mucho de este cine. Me preguntan los periodistas por lo que pasa en Galicia. Se está construyendo un proyecto que va más allá de una película.

"Se está hablando mucho del nuevo cine gallego. Me preguntan los periodistas por lo que pasa en Galicia. Se está construyendo un proyecto que va más allá de una película"

Eloy Enciso

¿Dónde está la motivación para hacer esta película?

A mín interesábame aproximarme ao noso pasado, aos primeiros anos do franquismo. Non tanto os feitos, senón como funcionaba unha sociedade destas características e cales son os mecanismos usados. Penso que pode axudar a entender certas cousas do noso presente. Na parte máis artística, eu quería explorar plásticamente a noite e a escuridade. A noite sempre é tratada como unha ferramenta do guión, crea unha atmósfera.

A mí me interesaba aproximarme a nuestro pasado, a los primeros años del franquismo. No tanto por los hechos, sino cómo funcionaba una sociedad de esas características y cuáles son los mecanismos usados. Creo que puede ayudar a entender ciertas cosas de nuestro presente. En la parte más artística, yo quería explorar plásticamente la noche y la oscuridad. La noche es tratada como una herramienta del guion, crea una atmósfera.

En Longa noite se recogen muchos textos históricos. ¿Cómo fue el trabajo de documentación?

Foi un proceso longo. A miña primeira idea era atopar un único texto que fose a base do film, como fixen en Arraianos. Pero comecei a buscar e non atopaba nada. Consultei a algúns expertos e eles mesmos dixéronme que falar de xente do cotián era moi difícil. O franquismo fixo ben o seu traballo nese sentido. Non era posible publicar textos ou obras que falaran da xente da rúa. Unha parte do que recopilei veu da literatura do exilio, como Luis Seoane. Outra parte, das memorias dos que quedaron aquí, que foron escritas anos despois. A última fonte foron as cartas dos presos do franquismo.

Fue un proceso largo. Mi primera idea era encontrar un único texto que fuese la base de la película, como hice en Arraianos. Pero comencé a buscar y no encontré nada. Consulté a algunos expertos y ellos mismos me dijeron que hablar de la gente común era muy difícil. El franquismo hizo bien su trabajo en ese sentido. No era posible publicar textos o obras que hablasen de la gente de la calle. Una parte de lo que recopilé vino de la literatura del exilio, como Luis Seoane. Otra parte, de las memorias de los que se quedaron aquí, que fueron escritas años después. La última fuente fueron las cartas de los presos del franquismo.

Cada personaje de la película cumple un rol en la sociedad del franquismo. ¿Cómo fue su construcción?

Quería facer un filme que falase daquel momento, pero non coa visión de paxaro que ten o historiador máis clásico. Quería achegarme ás historias máis personais. Longa noite é un filme coral, cheo de voces e pequenas historias. Pobres, comerciantes, aspirantes a alcalde... Son visións moi diferentes da sociedade. É un retrado da época.

Quería hacer una película que hablase de aquel momento, pero no con la visión de pájaro que tiene el historiador más clásico. Quería acercarme a las historias más personales. Longa noite es una película coral, llena de voces y pequeñas historias. Pobres, comerciantes, aspirantes a alcalde... Son visiones muy diferentes de la sociedad. Es un retrato de la época.

"Longa noite es una película coral, llena de voces y pequeñas historias. Pobres, comerciantes, aspirantes a alcalde... Son visiones muy diferentes de la sociedad"

Eloy Enciso

La fotografía de la película es obra de Mauro Herce, nominado al Goya por O que arde. ¿Qué características tiene su trabajo en Longa noite?

Para min era importante ser ambiciosos no aspecto plástico. Queríamos que esta película fose interesante nese sentido. Fixemos unha exploración da noite aproveitando as novas tecnoloxías xurdidas nos últimos anos. Poidemos filmar coa luz da lúa, por exemplo. Iso dalle unha profundidade propia á película.

Para mí era importante ser ambiciosos en el aspecto plástico. Queríamos que esta película fuese interesante en ese sentido. Hicimos una exploración de la noche aprovechando las nuevas tecnologías surgidas en los últimos años. Pudimos filmar con la luz de la luna, por ejemplo. Eso le da una profundidad propia a la película.

¿Cómo fue trabajar con actores no profesionales?

Para min é un traballo moi interesante. É un traballo de ensaios. Hai que traballar o texto, tamén plásticamente e musicalmente. O retrato do idioma. Hai que tratar o guión como unha partitura musical. O feito de non ter unha experiencia previa no cinema tamén lle da unha singularidade aos actores.

Para mí es un trabajo muy interesante. Es un trabajo de ensayos. Hay que trabajar el texto, también plásticamente y musicalmente. El retrato del idioma. Hay que tratar el guion como una partitura musical. El hecho de no tener una experiencia previa en el cine también le da una singularidad a los actores.

¿Crees que encaja muy bien su estreno con la época actual y el ascenso de los partidos de ultraderechas que niegan el franquismo?

É verdade que cando comezou o proxecto aínda non estaba tan desenvolvido. Decidín facer este filme polo principio no que se baseou a Transición de que para ir cara adiante non hai que mirar cara atrás. Penso que é unha idea moi limitada. Godard dicía que o esquecemento do Holocausto é parte do Holocausto. Neste caso, facer que non pasou tamén é parte do franquismo.

Es verdad que cuando comenzó el proyecto aún no estaba tan desarrollado. Decidí hacer este trabajo por el principio en el que se basó la Transición de que para ir hacia delante no hay que mirar hacia atrás. Creo que es una idea muy limitada. Godard decía que el olvido del Holocausto forma parte del Holocausto. En este caso, hacer como que no pasó también es parte del franquismo.

Cultura